9.07.2011

Quod felix, faustum fortunatumque sit

Taki napis wieńczy wejście do kamienicy przy Wawelskiej 19 w Warszawie:











Według Słownika wyrazów obcych PWN jest to formuła zamykająca uroczyste otwarcie roku akademickiego, która znaczy oby to było szczęśliwe, sprzyjające i pomyślne. Ciekawe, dlaczego ktoś wpadł na pomysł, żeby ją umieścić na domu mieszkalnym. Kto? Kiedy? Może Państwo wiedzą?

Dopisek
Władysław Kopaliński zamieścił w swoim Słowniku wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych podobne wyrażenie quod bonum, felix faustumque sit, które tłumaczy tak: co niechaj wypadnie dobrze, szczęśliwie i pomyślnie

W Słowniku łacińsko-polskim dla prawników i historyków Janusza Sondela znajdujemy Quod Bonum, Felix, Faustum Fortunatumque Sit, czyli co oby było dobre, szczęśliwe i korzystne, i wyjaśnienie: zwrot występujący we wniosku uchwały, jaki magistratura składała na zgromadzeniu ludowym. Gdzie, kiedy, co za magistratura, jakie zgromadzenie? Nie wiemy. Jeśli się dowiemy, napiszemy.

Dopisek
Jak kiedyś wyglądało to wejście, można zobaczyć tutaj – klik. W tym samym miejscu można przeczytać trochę rozważań na temat napisu. Dały nam one do myślenia i teraz nam się wydaje, że na końcu słowa fortunatumque jest dyftong AE (Æ). Czy powinien być, nie wiemy. 

Dopisek
Trzy lata później…

4 komentarze :

  1. Nie powinno. To postfiks "i", nie zaimek "która".

    OdpowiedzUsuń
  2. "Gdzie, kiedy, co za magistratura, jakie zgromadzenie?"

    Gdzie? - Republika Rzymska
    Kiedy? - Starożytność
    Co za magistratura? - Trybun lub Edyl
    Jakie zgromadzenie? - Ludowe (Concilium Plebis)

    Trybun, lub rzadziej Edyl, który przewodniczył obradom Zgromadzenia Ludowego, zamieszczał we wniosku uchwały, nad którą głosowało Zgromadzenie, formułkę "Quod Bonum, Felix, Faustum, Fortunatumque Sit Populo Romano." - w skrócie Q.B.F.F.F.Q.S.P.R. - tzn. "Oby to [w znaczeniu: prawo przyjęte uchwałą zgromadzenia] było dla szczęścia, dobra i pomyślności ludu rzymskiego."

    Omawiana sentencja łacińska może dotyczyć w zasadzie wszystkiego, każdego przedsięwzięcia czy szerzej ujmując, rzeczy - w tym wypadku przedsięwzięcia budowy domu, zamieszkania w domu, miejsca, w którym pobudowano dom itp. - oby to miejsce, budynek, przedsięwzięcie itp. było szczęśliwe dla mieszkańców etc.

    A że akurat któryś słownik wiąże tą formułkę z ceremonią akademicką, nie oznacza to wcale, że stosuje się ona tylko do tego.

    OdpowiedzUsuń
  3. W znaczeniu: oby to było szczęśliwe, sprzyjające i pomyślne, zwrot "Quod bonum, faustum ... etc." występuje u Cycera w "De Divinatione" (1, 45, 102).

    OdpowiedzUsuń