- gołąb: zwolennika polityki ugody i kompromisu,
- jastrząb: wojowniczego, agresywnego polityka,
- goryl: członka, pracownika ochrony osobistej; ochroniarza.
Uniwersalny słownik języka polskiego (2003):
Mianownik | Dopełniacz | Biernik | Czyli | |
Zwierzęta | gołębie | gołębi | gołębie | B=M |
Ludzie | gołębie | gołębi | gołębie | B=M |
Zwierzęta | jastrzębie | jastrzębi | jastrzębie | B=M |
Ludzie | jastrzębie | jastrzębi | jastrzębie | B=M |
Zwierzęta | goryle | goryli (-ów) | goryle | B=M |
Ludzie | goryle | goryli (-ów) | goryli (-ów) | B=D |
Multimedialny słownik szkolny (2006):
- w haśle goryl podaje oba znaczenia tego słowa, lecz nie wskazuje, inaczej niż USJP, różnic między nimi w odmianie,
- w hasłach gołąb i jastrząb uwzględnia tylko znaczenia podstawowe, „zwierzęce”.
Wielki słownik poprawnej polszczyzny (2006) nie widzi żadnych różnic.
Wniosek
Jako świadkowie pewnego wyimaginowanego zdarzenia moglibyśmy zatem powiedzieć: Zobaczyliśmy wszystkie partyjne jastrzębie i goryli czekających na prezydenta.
Pytania
- Dlaczego nie możemy powiedzieć: Zobaczyliśmy wszystkich partyjnych jastrzębi i goryli czekających na prezydenta? Innymi słowy, dlaczego forma biernika liczby mnogiej wyrazów gołąb i jastrząb nie może być równa formie dopełniacza (B=D), jak w przypadku wyrazu goryl?
- Dlaczego nie wszystkie słowniki uwzględniają oba znaczenia tych słów?
- Dlaczego MSS nie informuje o różnicy w odmianie słowa goryl, gdy oznacza ono ochroniarza?
Dopisek
USJP w haśle jastrząb tak informuje o odmianie: lm D. ~rzębie, D. ~rzębi. Powinno być: lm M. ~rzębie, D. ~rzębi.
Dopisek
USJP w haśle gołąb informuje, że to słowo w jego drugim znaczeniu jest używane głównie w liczbie mnogiej. Dlaczego nie ma tej informacji w haśle jastrząb?
Hm, uzus podawany przez ten słownik wydaje się naturalny -- może dlatego, że 'goryl' na ochroniarza to kolokwializm, a w języku potocznym częściej używa się B=D niż w wyższym stylu. Może to, że tylko 'goryl' jest w drugim znaczeniu często używany w lp., więc działa analogia do lp. A może i fakt, że goryl jest bardziej antropomorficzny niż ptak. Pewnie wszystko po części.
OdpowiedzUsuń