16.01.2011

Dokonać morderstwa na kimś

Był współwinnym morderstwa dokonanego na dwunastoletniej dziewczynie…

Takie przykładowe zdanie znajdujemy w haśle morderstwo w Multimedialnym szkolnym słowniku PWN (wersja 2.0, 2006) i w jego starszym o sześć lat papierowym odpowiedniku, czyli Innym słowniku języka polskiego PWN. Tymczasem w również PWN-owskim Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny (2006, 1999) czytamy:

Morderstwo kogoś (nie: na kimś): Morderstwo bezbronnego staruszka (nie: na bezbronnym staruszku).

I bądź tu, człowieku (uczniu, korektorze, redaktorze, tłumaczu), mądry!

Dopisek
Żeby było śmieszniej (?), ten sam WSPP w haśle morderstwo podaje jako przykład, bez żadnych zastrzeżeń, wyrażenie dokonać morderstwa, a w haśle dokonać powiada: Dokonać morderstwa, lepiej: zamordować. I bądź tu, człowieku...
 

6 komentarzy :

  1. Czym innym jest krytykowane w słowniku wyrażenie "morderstwo na kimś" (oczywiście błędne), a czymś innym "morderstwo dokonane na kimś", czy "dokonać na kimś morderstwa".
    Naturalnie lepiej brzmi proste "zamordować kogoś" (choć pewnie nie brzmi ani trochę lepiej dla osoby zamordowanej) niż pretensjonalne "dokonać na kimś morderstwa". Jednak obydwa są poprawne.

    OdpowiedzUsuń
  2. Post scriptum.
    Właśnie widzę niebieski napis "Pokaż oryginalnego posta".
    Zwracam uwagę, że to błąd, i to brzydki.
    Powinno być "Pokaż oryginalny post".

    OdpowiedzUsuń
  3. Morderstwo
    Anonimowy może mieć rację, ale na razie nie czujemy się przekonani. Chętnie byśmy przeczytali uzasadnienie.

    Post - posta
    Też byśmy woleli, żeby było Pokaż oryginalny post, ale ten napis pojawia się automatycznie, bez naszego udziału. Słownik gramatyczny języka polskiego (Wiedza Powszechna 2007), jedyny z naszych słowników, w którym jest post w tym znaczeniu, dopuszcza odmianę potoczną, z biernikiem w formie posta.

    Post scriptum - postscriptum
    Oto pytanie i odpowiedź z internetowej poradni językowej PWN:
    Szanowni Państwo,
    czy zapis Post Scriptum występujący w nazwie firmy może być traktowany jako błędny ortograficznie?
    Serdecznie pozdrawiam,
    Piotr Sanetra
    Łaciński przyimek post jest odpowiednikiem naszych po, za, poza, a rzeczownik scriptum znaczy 1) ‘to, co napisane’, 2) ‘linia’. Warunkiem powstania rzeczownika postscriptum o znaczeniu ‘dopisek do tekstu, zwłaszcza listu, umieszczany już po podpisie autora’ jest wyrażenie post scriptum. Oznacza to, że wyrazy te mogą funkcjonować w zapisie rozłącznym, a nawet w polskim tekście możemy napisać „Chciałem o tym wspomnieć post scriptum”, tzn. ‘po tekście’ lub „Chciałem o tym wspomnieć w postscriptum”, a więc ‘w specjalnie wyróżnionym dopisku na końcu tekstu (zwłaszcza listu)’.
    Poza tym chodzi o nazwę firmy, a te często tworzy się na podstawie specyficznych zasad.
    Wniosek: w nazwie firmy taki zapis powinien być akceptowany.
    — Jan Grzenia

    OdpowiedzUsuń
  4. Postscriptum
    Sami unikamy słowa post, wolimy wpis.

    OdpowiedzUsuń
  5. Mam uwagę w kwestii pobocznej, dotyczącej Multimedialnego szkolnego słownika PWN. Podejrzewam, że jest on, ściśle mówiąc, komputerową wersją nie Innego słownika, ale Wielkiego słownika ucznia PWN. W księgarni internetowej PWN dostępne są przykładowe strony tego ostatniego, można sprawdzić, że treść haseł jest identyczna (nie licząc pewnych informacji gramatycznych). Swoje podejrzenie opieram na braku dosadniejszych wulgaryzmów w komputerowym słowniku. Nie mam w tej chwili pewności, że w Innym one występują, nie pamiętam już, czy kiedyś sprawdzałem, ale w słowniku tego rodzaju powinny być, natomiast w Multimedialnym na pewno ich nie ma. W związku z tym można też przypuszczać, że jest to również główna różnica pomiędzy Innym słownikiem i Wielkim słownikiem ucznia.

    OdpowiedzUsuń
  6. Sprawdziliśmy. W Innym te wulgaryzmy są.

    OdpowiedzUsuń